Het is de stem. Hier zingt iemand die echt is. Johnny meent het. Cash steelt de show niet meer.
En dan de clip. Regisseur Mark Romanek heeft Johnny Cash gefilmd in het House of Cash Museum (closed to public) in Nashville. De zanger op leeftijd was te zwak om naar Los Angeles te komen. We zien hem tussen verworven prijzen, goudgele barokke decadentie. In de kamer ook zijn vrouw June Carter. De beelden worden doorsneden met flitsten van vroeger: Johnny vroeger, Jezus vroeger, steeds sneller na elkaar. En intussen hoor je de muziek. Simpel, sober, en ten slotte als een hamer op je hart. Klik hier, kijk en luister.
What have I become, my sweetest friend?
Everyone I know goes away in the end
And you could have it all, my empire of dirt
I will let you down, I will make you hurt
Wie spreekt hij aan? Is June Carter zijn ‘sweetest friend’? Wat een hartverscheurende tekst als hij zijn eenzaamheid benoemd: iedereen verlaat me. Het is de cynische waarheid van eenzame mensen: je stoot mensen af die je hard nodig hebt. “… the feeling of vulnerability that comes with loneliness can make us more likely to be dissatisfied with, and distrustful of, whatever social connections we have.” (Cacciopo & Patrick, 16).
Is Hurt een klacht? Is het een biecht? Waarschuwt Cash?
I hurt myself today to see if I still feel
I focus on the pain, the only thing that’s real
The needle tears a hole, the old familiar sting
Try to kill it all away, but I remember everything
Misschien van alles wat. Werkt hij aan zelfheling? De dood kwam naderbij. In elk geval communiceert hij. Met mij. Hij deelt zijn kwetsbaarheid met me. De halfgod blijkt uiteindelijk toch net zo menselijk als ik. Waar ik gemakkelijk het masker van succes opzet, legt hij het af. Deze moderne Prediker zegt: alles is ijdelheid, lucht en leegte. Je mag het allemaal hebben, mijn aardse, vieze rijk.
Ik herken het: onder ogen zien van je kwetsbaarheid en je falen lucht op. “Deel je gevoelens met anderen,” schrijven vader en dochter Tutu in een mooi boek over vergeving, “Wanneer je mededogen hebt met jezelf, zul je jezelf en je gedrag in het verleden gemakkelijker vergeven.” (214).
Goed, ga ik doen. Ik ontvang het lied als stimulans.
Hoe gaan we dan verder? Hoe eindigt dit?
Luister: het slot is een goed voornemen, in de verbeelding van een nieuwe kans.
If I could start again, a million miles away
I would keep myself, I would find a way.
Voorspelbare taal. Maar ik vraag me dan toch af: als je eerst het voorgaande deel van het lied volstrekt oprecht gezongen hebt, wat moet er met je gebeuren om dit slot geloofwaardig te maken?
Naar aanleiding van: Johnny Cash (American IV: The Man Comes Around, 2002), Hurt.
John T. Cacioppo & William Patrick, Loneliness: Human Nature and the Need for Social Connection. New York/London: W.W. Norton & Company, 2008.
Desmond & Mpho Tutu, Het boek van Vergeving: In vier stappen naar harmonie met onszelf en de ander. Houten/Antwerpen: Spectrum, 2014. (Vertaald door Corrie van der Berg uit het Engels The book of forgiving).
Hurt is een oorspronkelijk een single van Nine Inch Nails, afkomstig van het album The Downward Spiral. Het nummer verscheen in maart 1994. Trent Reznor schreef het nummer. Hij zingt over zijn heroïneverslaving en de pijn die hij daarmee zichzelf en anderen toebrengt. Klik hier en luister. Dit is andere koek dan Cash!
