Vreemde vogel

kom aangevlogen
tooi me in de liefde
leer het hart liefde
laat de wereld blijdschap zien

kom aangevlogen
raak mijn hart aan
laat me in vreugden spelen
vertel het geheim van het minnen

kom aangevlogen
vogel van het hart

Saya Yasmine Amores, 35

De dingen hebben hun geheim, schreef eens iemand, en dat is meer dan treffend gezegd. Volwassen mens worden lukt als iemand je helpt de mysteries van het leven te doorgronden. Bijvoorbeeld om het wonder te leren van je evenwicht bewaren op de fiets. Of hoe beleefdheid het contact tussen mensen bevordert (en hoe onbeleefdheid hindert). Je hebt iemand nodig die je het geheim van daglicht en van duisternis laat kennen. Maar het geheim van de liefde is het mooiste. En het kwetsbaarste.

‘Vertel het geheim van het minnen,’ lees ik in dit gedicht. Wie dat zegt, heeft het blijkbaar nog niet gevonden. Dit is de taal van verlangen. Zij (of hij?) snapt dat de kunst van het liefhebben kan functioneren als een sieraad dat mensen opvalt (‘tooi me’, regel 2). Zij vermoedt dat liefde creatief is: een goede minnaar schept blijdschap en vreugden bij de ander (regel 4 en 8). Zij weet dat liefde geen trucje is. Het geheim is dat het een kwaliteit van je leven wordt: zij huist in je hart (regel 3, 5 en 10).

Wie wijdt een mens in, in de liefde? Vader en moeder zijn eersten met die verantwoordelijkheid. Juist op dit punt schrijnt deze bundel.

hoe kan ik je moeder noemen
als je mijn geboorte betreurt
en nu nog de wens koestert dat je
bij de geboorte mijn keel had dichtgeknepen (39)

Oei, dat doet pijn. Hoe ga je liefde leren als je niet in liefde bent ontvangen? Andere gedichten in deze bundel raken aan ouderdom en dood (11, 17, 23, 27, 37), spreken over tranen (13, 37) en pijn (19, 21), kortom het gaat over de zwarigheden van een vergankelijk leven. Maar niet welkom zijn is fundamentele pijn. De liefde is haar afgenomen: ‘nooit zal die eerste liefde terugkeren’. (31)

‘hoe zal ik het vertellen aan de wereld?’ vraagt de dichteres. (29) Het gedicht kom aangevlogen is volgens mij het antwoord: zó vertel je dat. Wat mooi gedaan, in 10 korte regels. Blijf maar verlangen. Geef de hoop niet op. Vraag door. Bid om de vogel die de liefde bij je thuis kan brengen. Het zal misschien een vreemde vogel zijn. Ik moet ineens denken aan een duif. “Zodra Jezus gedoopt was en uit het water omhoog kwam, opende de hemel zich voor hem en zag hij hoe de Geest van God als een duif op hem neerdaalde,” schrijft Matteüs (3,16). Want de liefde komt van Gods kant.

---

Naar aanleiding van: Saya Yasmine Amores, Ghunghru ṯuṯ gail / De rinkelband is gebroken. Tweetalige poëzie Sarnāmi – Nederlands. Amsterdam: Brave New Books. De eerste druk verscheen in 1990 onder de pseudoniem Cāndani.

De Sarnāmi tekst van het gedicht volgt hier. Lees het gedicht hardop en let er eens op hoe de lange a (ā) door het gedicht heen trekt.

uṟke āw
piyār meṉ hamke sajāw
dil ke piyār sikhāw
jamānā ke khusi dehkāw

uṟke āw
hamār dil ke chu
hamke hañsi meṉ khelāw
cāhed ke bhed batāw

uṟke āw
dil ke ciraiyā

De dingen hebben hun geheim is de titel van het boek van A. van den Beukel (* 1933). Hij was hoogleraar natuurkunde aan de Technische Universiteit Delft. In dit boek biedt hij ‘gedachten over natuurkunde mens en God’ (Baarn: Ten Have, 1990). “De dingen hebben hun geheim, en daar zijn ze niet mededeelzaam over. Zolang ze het niet prijsgeven boeien ze ons.” (77) Als je in God gelooft en andere ongrijpbare zaken, ben je niet automatisch dom of onwetenschappelijk wil hij maar zeggen. En wie denkt in deze wereld alle geheimen te doorgronden, is arrogant. De dingen hebben hun geheim.

• 

• 

Recent heeft Saya Yasmine Amores nog drie bundels opnieuw uitgegeven:

Saya Yasmine Amores, Vanwaar je dacht te vertrekken sta je geplant. Amsterdam: Brave New Books, 2019 (Derde herziene druk; eerste druk: Den Haag: Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum, 1993 onder het pseudoniem Cāndani).
Saya Yasmine Amores, Zal ik terugkeren als je bruid. Amsterdam: Brave New Books, 2019 (Tweede herziene druk; eerste druk: Namur/Amsterdam 1999 onder het pseudoniem Cāndani).
Saya Yasmine Amores, Ghar ghar ke khel Het spel van huisje huisje: Poëzie voor de jeugd. Amsterdam: Brave New Books, 2019 (Eerste druk: Paramaribo, 2002 onder het pseudoniem Cāndani)

• 

• 

•