Voor een keer
Voor één keer een man
willen zijn
uit jouw ogen mijn
lichaam luisterrijk ontplooien
de schemering van de nacht
op de lippen en in de
lenden de tekening
van honingraat
je beroeren
als een zacht spinet
om vermoeid van de zomer
druipend van langgeleden lust
op je weide
in sordino
dood te gaan. (38)
Voor één keer vrouw willen zijn… ik kan me niet herinneren het ooit gewenst te hebben. De opening van dit gedicht verrast me dus. Een vrouw wil voor een keer man zijn. Het blijkt de aanloop te zijn voor het creëren van een moment van grote begeerlijkheid. De aanleiding ontvangen om je lichaam luisterrijk te ontplooien.
We zijn hier in de sfeer van het Bijbelse Hooglied. Het gedicht ‘Voor een keer’ komt uit de bundel Als in een zwijgend laken en de ondertitel daarvan is: gedichten over liefde. Ik kwam erop omdat ik in een tweedehandswinkeltje het bundeltje Waarover wil je dat ik schrijf? aantrof. De leden van de Orde van den Prince hebben een favoriet gedicht gekozen en toegelicht. Frank Hellemans, van de afdeling Mechelen, koos het gedicht ‘Daarna’ van Jo Gisekin. Hij schrijft: “Wie de poëzie van Jo Gisekin leest, waant zich in een Japanse tuin waar alles draait om de uigepuurde manier waarop het onuitsprekelijke karakter van de natuur in scene wordt gezet. Haar gedichten brengen ongrijpbare emoties, zoals liefde en ontroering, en abstracte begrippen, als leegte en mysterie, tastbaar dicht nabij.” (66)
Mijn interesse wat gewekt en een paar dagen later had ik de bundel uit 1984 in de bus. Hellemans overdreef niet. Ook ‘Voor een keer’ heeft dat uitgekiende. In de eerste strofe komen lippen en lenden aan de orde. De lippen brengen de schemering mee en halen ons uit het schelle licht van het werk en drukte. De leden evoceren de kunstige vormen die tegelijk zoetigheid aanbieden.
De tweede strofe zet muziek op de achtergrond, de klanken van een spinet kun je beluisteren. Het snaarinstrument behoort tot de orde van de klavecimbels. Ik krijg beelden van mensen als Bach en de wereld van de hogere kunsten binnen. Bedrijf je de liefde bij een spinet anders dan bij Jane Birkin en Serge Gainsbourg?
De vrouw realiseert zich dat het verlangen zal leiden tot de dood. Het orgasme is de kleine dood in het Frans: ‘le petit mort’. Ten tijde van Bredero werd het vrouwelijk orgasme ‘de soete doodt’ genoemd. We zijn dan intussen in een nieuwe natuurmetafoor belandt: de weide. Daar kun je de vermoeienis voorbij komen en sordino, niet luidruchtig maar gedempt, het lustige leven uit je laten wegvloeien. ‘druipend van langgeleden lust’, dat is mooi gezegd, hoor. Merci, ik fantaseer wel verder. Wat een heerlijke vrouwelijke overgave en dat helemaal opgeroepen door de gedachte dat je voor een keer een man wil zijn. Chapeau!
Naar aanleiding van: Jo Gisekin, Als in een zwijgend laken: Gedichten over liefde. Tielt en Weesp: Lannoo, 1984. Motto: “Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.” J. Slauerhoff. Jo Gisekin is het pseudoniem van Leentje Vandemeulebroecke * 1942.
Waarover wil je dat ik schrijf? Poëzie onder de loep genomen. Uitgegeven door de Orde van den Prince, 2009. “De Orde van den Prince is een Vlaams-Nederlands genootschap voor Nederlandse Taal en Cultuur. Het is een pluralistische en politiek ongebonden vereniging van leden die zich inzetten voor de bevordering van de Nederlandse taal en de cultuur van de Lage Landen. De twee kernwaarden van het genootschap zijn vriendschap en verdraagzaamheid.”
Daarna
Daarna
hebben wij het raam gesloten
de ontroering
als een zijden zakdoek
kuis tussen ons gespreid
Alsof wij jaren bedachtzaam
op dit moment
hadden gewacht
heb ik het laken
stilzwijgend als een geheim
over je heen geslagen
toedekkend
waar geen naam
voor bestaat. (43)