Toon Tellegen is levenskenner en woordkunstenaar. Hij heeft goed door hoe het leven in elkaar zit en vertelt ons daarover in de vorm van dierenverhalen. Eekhoorn en mier vormen het voornaamste duo, maar een keur van beesten doet verder mee. Tellegens fabels zijn heel herkenbaar, kort en krachtig verteld. En regelmatig komt er een heerlijke twist die nog een extra verdieping aanbrengt. Of een verhoging, het kan alle kanten op. Let op, mis hem niet. Werkelijk kunst is dat hij het zo compact vertellen kan, in steengoede dialogen en typeringen van grote klasse.
Het beste verhaal in Als we samen staat op bladzijde 16-17 (titels ontbreken). De meikever stapt de winkel van de sprinkhaan in en stelt de even eenvoudige als diepe vraag: “Verkoop je ook geluk?” Kom er eens op! Geluk streven we na, geluk is het bijproduct bij van alles en nog wat en zo is dit de ontwapenende vraag die ook onthutst. Is het te koop? We hebben het zo vaak over gelukkig zijn dat je je inderdaad kan afvragen of wij niet doen alsof het gewoon in de winkel te koop is.
Wat er vervolgens gebeurt is groots.
De sprinkhaan zegt ja. Dan komt hij achter de toonbank vandaan, legt zijn arm om de schouder van de meikever en begint met hem te dansen. Zwijgend zwieren zij door de winkel, door de deur naar buiten, net zolang tot er een nieuwe klant komt. De neushoorn. Die komt informeren of de sprinkhaan iets weet van bedden waar je niet doorheen zakt als je er met een plof op neervalt. Ook geen geringe vraag. Opnieuw weet de sprinkhaan raad en maar voor hij zich verder tot de neushoorn wendt, ziet hij ‘over de schouders van de neushoorn heen’ de meikever het bos in lopen. Kijk, hij maakt zo nu en dan een danspasje. “Hij heeft geluk over, dacht hij. En ik ook!”
Behalve het dansen als antwoord op de vraag naar geluk, is dit de eleverende bonus aan het slot. De meikever laat zien dat het geluk niet over is als de viering ervan geweest is. De dans trilt na, leeft voort. En alleen het zien ervan bij de ander is een bron van geluk bij de een. Het is zo waar en zoals zo vaak bij fabels is het verhaal niet zonder boodschap: neem de ander mee in jouw dans als hij of zij bij jou naar geluk komt zoeken. In commerciële termen betaal jij de prijs voor het product dat de ander komt zoeken. Maar de winst is voor jullie beiden, niet alleen voor de ‘consument’ Geluk vermenigvuldigt zich zodra je het deelt.
Naar aanleiding van: Toon Tellegen, Als we samen.5 Amsterdam/Antwerpen, Querido, 2022. Alle verhalen in Als we samen zijn afkomstig uit Misschien wisten zij alles, Iedereen was er en Ze wisten er meer van. Het eerste verhaal is niet eerder gepubliceerd.
Andere pareltjes:
- Het sombere gevoel is weg (12-15)
- Ontroerd om andermans gekwaak (28-31)
- Iets vieren voor wie het nodig heeft (52-53)
- Nadenken is moeilijk als je alleen bent (57-59)
- Alles gaat voorbij, of toch niet? (87-90)
- Ik ga niet opzij (93-95)