Psychiater Piet Los (1924-2003) hield in een oktober 1987 een lezing met als titel: Hoe depressief is de blijmoedige christen? Het was in de tijd dat psychologe Aleid Schilder met haar boekje Hulpeloos maar schuldig een discussie aanjoeg over de ziekmakende aard van de gereformeerde versie van het christelijke geloof. In de bespreking, die op de lezing volgde, vroeg iemand aan Los of er soms toch niet corrigerend opgetreden moet worden in de opvoeding. Je kunt toch niet alles van je kinderen accepteren? Dit was het antwoord:
“Dat zal waar wezen. Ik heb ook tegen mijn kinderen gezegd, toen zij naar school gingen: heb het hart niet dat ik ooit van jullie hoor dat je je best hebt gedaan. Natuurlijk, want ik heb een hekel aan die vreselijk eerzucht die een mens puntige ellebogen bezorgt.” (25).
Ik moest hieraan denken bij het lezen van het boek van Don Felder: Heaven and Hell. Het beschrijft de hoogten en diepten van een briljante gitarist in de groep de Eagles. Zeg Hotel California of Lyin’ Eyes of Desperado en je weet wat ik bedoel.
Ook To the Limit is van de Eagles:
You can spend all your time making money
You can spend all your love making time
If it all fell to pieces tomorrow
Would you still be mine?
Het antwoord is simpelweg: nee.
“Our American Dream was systematically destroyed by egos and perfectionism and greed.” (324).
Geld is een niet te stoppen monster (288, 315). Het wekt hebzucht op en het verhaal van Heaven en Hell is dat zij je tot het uiterste drijft. Drugs, overspel, ruzie, zelfzucht, verwaarlozing van je geliefden, het incasseren van machtsmisbruik, al het slechte typeert de achterkant van het succes van de Eagles (als je Don Felder mag geloven in dit boek).
To the Limit wordt prachtig gezongen door Randy Meisner. Het geheim zit ‘m in de korte stop tussen ‘take it’ en ‘to the limit’ in het refrein, en dan ‘one more time.’ Aan het slot herhalen ze het refrein vijf, zes, zeven keer. De tekst komt tot leven: nog een keer, nog een keer, nog een keer, tot het uiterste. Verslaving aan het publiek dat juicht (185, 308), je krijgt er nooit genoeg van.
When there’s nothing to believe in
Still you’re coming back, you’re running back
You’re coming back for more.
Don Felder draagt zijn boek op aan zijn moeder en vader en aan allen die ervan dromen om het te maken in de muziekindustrie. Ga je tot het uiterste, realiseer je dan: de prijs is enorm. Felder kan melden dat hij de muzikale vader is van Hotel California (169-174, 269, 324). Maar rechtvaardigt dat de aangerichte schade? Omdat hij de vroomheid van zijn moeder mist (11, 159), en de harde opvoeding van zijn vader blijvend in zich draagt (de riem, 55, 251), rest hem ‘nothing to believe in’. Uiteindelijk dan maar hopen dat je vader je leven gewaardeerd zou hebben:
“I think Dad would have been pleased.” (de slotzin, 332).
Als Piet Los nu eens z’n vader was geweest, wat zou zijn reactie zijn geweest?
Naar aanleiding van: Don Felder (with Wendy Holden), Heaven and Hell: My Life in The Eagles (1974-2001). London: Phoenix, 2009.
Drs. P. Los, ds. A. Kooij. Hoe depressief is de blijmoedige christen? Barneveld: De Vuurbaak, 1988.
Take it to the Limit verscheen voor het eerst op het vierde album van de Eagles: One of These Nights (1975). Klik hier voor een live-uitvoering uit 1977.
Ja, ik kende Piet Los (maakte hem mee), eigenzinnig en relativerend. Vol eerbied ook voor zijn naaste, nooit tot het uiterste. Hij bleef trouw aan zichzelf. Hij was bijvoorbeeld lange tijd de enige in een kerk in Amersfoort die eerbiedig ging staan tijdens het uitspreken van de apostolische belijdenis door de predikant. Nu doen we het allemaal.
Piet ging staan bij de wetslezing, terwijl de gemeente bleef zitten. Hij stond als enige. Toen hij dit 25 jaar had volgehouden ging bij dit jubileum als hommage met hem de hele gemeente staan. Mooi verhaal.
Dus het ging niet over de apostolische geloofsbelijdenis maar over de wetslezing.