Laat ik het nog maar eens opschrijven: respect voor Hermann Huppen. Geboren in 1938 publiceer je in 2024 het eerste deel van een tweeluik: Brigantus. Zoon Yves H. is opnieuw de scenarist van het boeiende verhaal en vader Hermann tekent onverdroten door. De serie Jeremiah heeft al veertig jaar een album gekregen, bij de serie Duke (2017-2023) had ik al het verlangen dat het werk af mocht komen, en nu dus weer: laat hij leven mogen tot het werk gedaan is.
Na de westernserie nu een tweeluik uit de Romeinse tijd: 84 na Christus in wat Schotland nu is. (3) “Mijn centurie werd ter versterking gevraagd en is onderweg naar een vooruitgeschoven fort in het Pictengebied.” (5) Aan het woord is Melonius Bringatus. Een boom van een kerel die zijn innerlijk graag verbogen houdt. Hij is een bastaardzoon van een hoer en is in het leger opgevoed en gevormd tot een moordmachine. (83) Melonius krijgt ook de spot van zijn collega’s over zich heen. Zij noemen hem Pict naar het voor Romeinse volk dat daar in het noorden van Brittannië leefde en nu de vijand is. Wie hem welgezind wil zijn, moet nogal wat hindernissen nemen. Je komt bij hem in een duistere wereld. Zo opent het album, met een donkere bladzijde met een paar gedachten van de hoofdpersoon: “Duisternis, donkerte obscuriteit, rammelende kettingen, boeien die door vlees snijden, kreten van pijn, bloed, gevloek, tranen. Iets anders ken ik niet.” Maar het is toch niet geheel zonder lichtpuntje: “Ook aan het einde van de donkerste tunnel is er licht, hoor je soms. Die zal de zon me naar het strand leiden, waar witte vogels vliegen.” De duisternis lijkt echter eerst compleet te worden. Melonius kijkt in een gevecht met Picten een jong meisje de ogen. Hij krijgt in een flits woorden binnen: “Er zal een jonge vrouw wachten met een heldere blik die pijn doet.” En “In haar armen zal ik de plek vinden waar ik me thuis voel.” (39) Daarom voorkomt hij dat een legionair haar met zijn speer doodt. Dat komt hem op de beschuldiging van verraad te staan. En daarom wordt hij verbannen. Precies het tegenovergestelde van bij iemand en ergens thuis zijn.
Verbanning wordt beschouwd als een zware straf. Zij houdt in isolatie van familie, vrienden en sociale ondersteuning. Dat is emotioneel zeer belastend. Verbanning betekent vaak dat een persoon zijn thuis en gehechtheid aan de eigen gemeenschap verliest. Dit kan een diepgaand gevoel van eenzaamheid en ontworteling veroorzaken. Bij verbanning verlies ook je rechten, zoals het recht om terug te keren naar de gemeenschap of om bepaalde privileges uit te oefenen die voorheen werden genoten. Het is ook een teken van ernstige afkeuring door de samenleving, waardoor de verbannene wordt gestigmatiseerd en gebrandmerkt als een paria of crimineel. Dit kan ernstige psychologische gevolgen hebben en het moeilijk maken om zich elders te vestigen. En tenslotte kan het leven in de nieuwe omgeving moeilijk zijn vanwege beperkte middelen, gebrek aan ondersteuningssystemen en andere uitdagingen die voortvloeien uit het feit dat men gedwongen wordt een bekende omgeving te verlaten. “Melonius Brigantus, met je daden heb je het legioen verraden,” zegt de praefectus. “Daar is geen pardon voor. Daarom word je uit het Romeinse Rijk verbannen.” … “De straf gaat onmiddellijk in. Soldaten zet hem uit het fort. De man stelt niets meer voor!” (51)
Yves H. vertelt in gesprek met lezers op het (Franstalige) forum: “De bronnen die ik raadpleegde verklaarden dat de meest voorkomende straf verbanning was in plaats van executie. Dit laatste werd toegepast bij misdaden die als extreem werden beschouwd (ik kon niet meer precies zeggen welke), maar het was niet de regel. Ik heb daarom gekozen voor een verbanning die, gezien de barre klimatologische omstandigheden in het album en de vijandige aanwezigheid van de Picten, neerkwam op het veroordelen van de verbannen soldaat tot een wisse dood.”
Grafisch weet Hermann zich weer heerlijk uit te leven. Op het forum formuleert een lezer wel een klein punt van kritiek (dat ik wel deel): “… de gezichten die niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden zijn. Ik weet niet of ik het was die werd afgeleid of dat dat het beoogde effect was, maar soms had ik moeite om te weten wie de soldaat aan het woord was.” … “de volgorde tussen de vakken niet erg vloeiend was, wat betekende dat ik moeite had de precieze actie te begrijpen. Dat was bijvoorbeeld onderaan pagina 6, tussen de 2 langwerpige kaders, misschien ligt het aan mij, maar ik heb de indruk dat het gezicht van de Pict helemaal alleen ontploft.”
Hermann reageert: “Wat de volgorde tussen bepaalde vakjes betreft, waaronder die op pagina 4 (pagina 6 van het album), ben ik me daar terdege van bewust.” En over die Pictische vrouw die in het gezicht wordt geslagen: hij deed een nieuwe poging “… maar veel overtuigender was het resultaat niet. Dus hebben we het daar gelaten.”
Dat een grootmeester-tekenaar ook wel eens wat laat zitten, dat bevredigt diep.
Naar aanleiding van: Hermann & Yves H., Brigantus: 1 Verbannen. Brussel: Le Lombard, 2024 Vertaald uit het Frans: Brigantus tome 1: Banni.
Voor een interview met Yves Huppen over dit album, klik hier.
Wikipedia weet over de Picten in strips dit te vertellen: “De Nederlandse striptekenaar Hans G. Kresse besteedt in zijn strips Eric de Noorman en Erwin de Noorman veel aandacht aan de Picten. Hij tekent met name de Pictische symbolen en hun voorvaderlijke brochs. Ook in de stripserie Blake en Mortimer van de Belgische tekenaar Edgar P.Jacobs komen de symbolen voor. Ook spelen bij Asterix bij de Picten, getekend door Didier Conrad, de Picten een centrale rol. Ook in de strips De Rode Ridder van Willy Vandersteen komen de Picten geregeld voor. In Donald Duck nr 42 van 2021 stond het verhaal “De schat van de Picten” waarin Dagobert, Donald en de neefjes een avontuur beleven met o.a. een Pictische steen en een Pictische geest in Schotland.”